Επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο Ιατρικής και Επιστημών Υγείας RCSI απαντά που κρύβεται το «μυστικό» της ευτυχίας.
Η Φινλανδία ανακηρύχθηκε πρόσφατα η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο για έκτη συνεχή χρονιά και, μάλιστα, με βαθμολογία σημαντικά υψηλότερη από τα άλλα κράτη.
Πολλές θεωρίες έχουν επιχειρήσει να εξηγήσουν τη διάκριση της Φινλανδίας αλλά και άλλων Βόρειων Χωρών, οι οποίες εστιάζουν σε μεταβλητές όπως η οικονομική ευμάρεια και ισότητα ή ο χρόνος που ξοδεύεται στη φύση. Υπάρχουν όμως και εκείνες που φέρνουν στο επίκεντρο τον ανθρώπινο παράγοντα.
«Η ευτυχία των Φινλανδών οφείλεται σε μια πολιτισμική τους τάση να συγκρατούν τις προσδοκίες τους σχετικά με το ευ ζην», σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις ενός Φινλανδού Καθηγητή Κοινωνιολογίας. Μολονότι μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να μην ξενίζει τους αναγνώστες, για την δρ Τζολάντα Μπερκ, Ανώτερη Λέκτορα στο Κέντρο Θετικών Επιστημών Υγείας, στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής και Επιστημών Υγείας RCSI, σίγουρα δεν αποτελεί το μονοπάτι προς την ευτυχία. «Θα έλεγα ότι η ψυχολογική έρευνα μας υποδηλώνει το αντίθετο», αναφέρει σε άρθρο της και επιχειρεί την αποδόμηση της ως άνω πεποίθησης.
«Οι υψηλές προσδοκίες είναι σημαντικές γιατί μας επιτρέπουν να ονειρευόμαστε και να δημιουργούμε στόχους στους οποίους θα εργαστούμε. Μέσα από μια διαδικασία που ονομάζεται νοητική αντίθεση, δημιουργούμε κρίσεις σχετικά με τις προσδοκίες μας για το μέλλον και αποφασίζουμε ποια όνειρα είναι ρεαλιστικά να επιδιώξουμε και ποια πρέπει να αφήσουμε» πρόσθεσε θέτοντας μάλιστα και το παρακάτω παράδειγμα ως επεξήγηση των λεγομένων της.
«Για παράδειγμα, μπορεί να φανταστείς τον εαυτό σου να ζεις μια ζωή με πολλούς φίλους γύρω σου. Εάν κάθεστε μόνοι στο σπίτι και ονειρεύεστε για αυτό και αισθάνεστε λυπημένοι για την πραγματικότητα της μοναξιάς, η νοητική αντίθεση σας βοηθά να αναγνωρίσετε το όνειρό σας, να προβλέψετε πιθανά εμπόδια, να σχεδιάσετε να αναλάβετε δράση για να τα ξεπεράσετε και να επιδιώξετε έναν στόχο που θα σας βοηθήσει να κάνετε φίλους. Έτσι, οι υψηλές προσδοκίες, όταν είναι ρεαλιστικές, μπορούν να χρησιμεύσουν ως κινητήρια δύναμη για να κάνουμε μια αλλαγή.
Οι υψηλές προσδοκίες μας κρατούν επίσης αισιόδοξους, ώστε να συνεχίζουμε μπροστά στις αντιξοότητες. Όταν συμβαίνει κάτι κακό σε κάποιον και σκεφτόμαστε θετικά πως δηλαδή θα πάνε όλα καλά – παρά τις αντιξοότητες και ακόμα κι αν φαίνεται μη ρεαλιστικό εκείνη τη στιγμή – αυτό μπορεί να μας φέρει θετικά αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, η προσδοκία σας να βρείτε έναν σύντροφο μπορεί να μειωθεί όταν η σχέση σας διαλύεται. Ωστόσο, εάν συνεχίσετε να έχετε υψηλές προσδοκίες ότι θα συναντήσετε το κατάλληλο άτομο, είναι πιο πιθανό να εγγραφείτε σε έναν ιστότοπο γνωριμιών και να αναζητήσετε ευκαιρίες για να γνωρίσετε νέα άτομα».
Οι χαμηλές προσδοκίες και τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλεί
«Οι χαμηλές προσδοκίες περιορίζουν την ικανότητά μας για ανάπτυξη και ανέλιξη. Το να έχουμε χαμηλές προσδοκίες ότι θα επιτύχουμε αυτό που ελπίζουμε δεν είναι ένας καλός τρόπος προσαρμογής στις αλλαγές στη ζωή και μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα ανικανότητας και απόγνωσης» όπως αναφέρει η δρ Τζολάντα Μπερκ.
Όταν οι πιθανότητες επιτυχίας μας είναι αντικειμενικά υψηλές πιθανότατα τα πράγματα θα πάνε καλά για εμάς, πρόσθεσε η επιστήμονας.
Έτσι, το να έχουμε υψηλές προσδοκίες μπορεί να μας βοηθήσει να προσαρμοστούμε στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και να συνεχίσουμε. Είναι σημάδι ανθεκτικότητας, προσαρμοστικότητας και ευεξίας.
Οι προσδοκίες των άλλων – Το φαινόμενο Πυγμαλίωνα
Αν και είναι χρήσιμο να θέτουμε υψηλές προσδοκίες για τον εαυτό μας, τείνουμε επίσης να αποδίδουμε καλύτερα όταν οι άλλοι άνθρωποι έχουν υψηλές προσδοκίες από εμάς. Αυτό ονομάζεται φαινόμενο Πυγμαλίωνα.
Η πεποίθησή μας ότι οι άλλοι μας βλέπουν ως ικανούς και πιστεύουν ότι μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα από όσα πιστεύουμε ότι μπορούμε, μας ωθεί να αποδίδουμε καλύτερα. Ομοίως, όταν οι άλλοι έχουν χαμηλές προσδοκίες από εμάς, γενικά αποδίδουμε χειρότερα.
Το φαινόμενο Πυγμαλίωνα έχει δοκιμαστεί εκτενώς στο χώρο εργασίας και στην εκπαίδευση, παρουσιάζοντας παρόμοια αποτελέσματα.
Πότε οι υψηλές προσδοκίες χρειάζονται προσοχή
Το να θέτεις πολύ υψηλές προσδοκίες μπορεί να έχει και αρνητικά αποτελέσματα εκτός από θετικά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση, ακόμη και άγχος.
Για να «γλυτώσετε» από αυτό, το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να θέτετε προσδοκίες που μπορείτε να εκτελέσετε, για παράδειγμα, ας πούμε ότι οργανώνετε ένα δείπνο για τους φίλους σας. Εάν δεσμευτείτε να μαγειρέψετε ένα εκλεπτυσμένο γεύμα που είναι πολύ δύσκολο, το άγχος σας μπορεί να φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα που να μην μπορείτε να απολαύσετε το δικό σας δείπνο. Αντίθετα, θα μπορούσατε να μειώσετε τις προσδοκίες σας και να ετοιμάσετε ένα γεύμα που δεν απαιτεί τόσες δεξιότητες και είναι εξίσου καλό (και που οι φίλοι σας αναμφίβολα θα το απολαύσουν).
Διαχείριση προσδοκιών
Όλοι έχουμε λαχτάρα, επιθυμία για μια ιδανική εκδοχή της ζωής μας. Κάποιες από τις επιθυμίες μας γίνονται στόχοι (για παράδειγμα, να γίνουμε γονιός) και άλλες γίνονται μια δια βίου επιθυμία που πιθανότατα δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι μπορεί να μην θέλουν να έχουν υψηλές προσδοκίες είναι επειδή θέλουν να προστατεύσουν τον εαυτό τους από την απογοήτευση όταν οι ελπίδες τους δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν, κάτι που είναι μια βάσιμη ανησυχία. Ωστόσο, το να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας όταν ξεκινά η λύπη και η απογοήτευση μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά τις αντιξοότητες.
Τα πλεονεκτήματα των υψηλών προσδοκιών για να μας παρακινήσουν να θέσουμε και να πετύχουμε στόχους υπερτερούν των μειονεκτημάτων. «Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, νομίζω ότι είναι πολύ απλοϊκό να εξηγήσουμε γιατί οι Φινλανδοί είναι πιο ευτυχισμένοι» κατέληξε η επιστήμονας.
Πηγή: news4health.gr
